Απέναντι από το Καστέλι, στην άλλη μεριά του λιμανιού, δεσπόζει ακόμη το φρούριο Φιρκάς, κτισμένο σε χαμηλό ύψωμα, στο οποίο στεγάζεται σήμερα το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Η ονομασία Φιρκάς είναι τούρκικη και σημαίνει μεραρχία, καθώς το φρούριο ήταν η έδρα της Τούρκικης Μεραρχίας. Ο Φιρκάς είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά Ενετικά φρούρια. Αποτελούσε τον κύριο Ενετικό στρατώνα της πόλης και ήταν κτισμένο σε καίρια θέση, προστατεύοντας την είσοδο του λιμανιού. Έξω από την κεντρική πύλη υπήρχε στερεωμένος ισχυρός σιδερένιος κρίκος, ο κέρκελος, στον οποίον δενόταν μια αλυσίδα που έφραζε την είσοδο του λιμανιού, καθώς στερεωνόταν σε έναν άλλο κέρκελο στην άλλη μεριά της εισόδου, τον φάρο. Στο φρούριο υπήρχαν υπόγειες στοές, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως φυλακές.
Στο φρούριο Φιρκάς γράφτηκε η ενδοξότερη σελίδα της σύγχρονης Κρήτης, καθώς την 1η Δεκεμβρίου 1913, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ύψωσαν την ελληνική σημαία σ’ένα πυργίσκο του φρουρίου, μετά από δεκάδες αιώνες σκλαβιάς, σφραγίζοντας την Ένωση της Κρητικής Πολιτείας με το κράτος της Ελλάδας. Ένα άλλο ιστορικό γεγονός που συνδέεται με τον Φιρκά είναι η αποκοπή του ιστού της Ελληνικής Σημαίας, που είχαν υψώσει οι Κρήτες στις 18 Αυγούστου 1908, μετά το ψήφισμα της Κρητικής Συνέλευσης για την Ένωση. Την σημαία έκοψαν τα αγήματα των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες δεν ήθελαν τότε την ένωση. Έτσι, ο Φιρκάς αποτελεί για τους Κρητικούς το σύμβολο των σκληρών αγώνων τους για την απελευθέρωση του νησιού.
Εσωτερικά ο χώρος ήταν διαμορφωμένος με κατάλληλα κτίσματα σε στρατώνες και αποθήκες πολεμικού υλικού. Επίσης ήταν η έδρα του στρατιωτικού διοικητή της πόλης. Στο μέσον περίπου της αυλής υπάρχει μια μεγάλη θολωτή δεξαμενή που συγκέντρωνε τα βρόχινα νερά των στεγών. Τη βόρεια πλευρά του Revellino καταλαμβάνει το συγκρότημα των έξι συνεχόμενων θόλων στους οποίους υπήρχαν οι μεγάλες κανονιοθυρίδες (casematte) μία σε κάθε θόλο, σχεδιασμένες έτσι ώστε τα πυρά των πυροβόλων να καλύπτουν την είσοδο του λιμανιού.
Οι χώροι των θόλων χρησιμοποιήθηκαν σαν φυλακές από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι τα χρόνια του εμφύλιου πολέμου. Στο γωνιακό πυργίσκο του φρουρίου υψώθηκε συμβολικά την 1 Δεκεμβρίου 1913 η σημαία της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Τα κτίρια της δυτικής πτέρυγας είναι διαμορφωμένα σε δύο ορόφους με θολοσκέπαστα δωμάτια. Σε θύρωμα του α’ ορόφου υπάρχει η επιγραφή «ALOYSIUS BRAGADEUSPROVISOR CYDONIAE. M.DCXX». Στο μέσο περίπου της αυλής υπάρχει μεγάλη δεξαμενή που συγκέντρωνε τα νερά από τις στέγες.
English
GPS: 35.518787, 24.015703